Unieskubideak

2024ko Europako Hauteskundeak: hauteskunde-prozesuaren oinarrizko gida (II)

Zeintzuk dira Europako hauteskundeetan bozkatzeko baldintzak?
Bozketa egunean 18 urte beteta izatea eta hautesle-erroldan izena emanda egotea.
Espainiar nazionalitatea izatea eta Espainian edo atzerrian bizitzea edo Espainian bizi den Europar Batasuneko beste herrialde bateko herritarra izatea.

Derrigorrezkoa al da botoa ematea?
Ez, Espainian botoa ez da derrigorrezkoa. Botoa zein abstentzioa hauteskunde eskubideak dira.

Beharrezkoa al da hauteskunde-erroldan izena ematea?
Espainian erroldatuta dauden espainiar nazionalitateko hautesleek ez dute inolako izapiderik egin beharko: automatikoki inskribatzen dira hauteskunde-erroldan. Hala ere, zure datuak Hauteskunde Errolda Bulegoan egiaztatzea gomendatzen da, batez ere bertan bizilekua aldatu baduzu.
Hauteskunde hauetarako hauteskunde-erroldak 2024ko otsailaren 1ean izango du indarra eta aurreko hilabeteko azkenaurreko lanegunera arte egindako inskripzioak barne hartzen ditu. Hori dela eta, urtarrilaren 30era arte egindako izen emateak jasotzen ditu.

Hautesleak akatsen bat ikusten badu, bere datuak zuzentzeko erreklamazioa aurkeztu ahal izango du, zortzi eguneko epean, hauteskunde-deialdiaren ondorengo seigarren egunean hasita.

Bestalde, Espainian bizi diren Europar Batasuneko beste herrialde batzuetako nazionalitateek urtarrilaren 30a baino lehen adierazi beharko dute euren borondatea Espainian. Gainera, haiei dagokien udalerrian erroldatuta egon beharko dute epe berdinetan eta zuzenketa-prozedura berdinak izango dituzte bizilagunentzat baliozkoak.

Nola bozkatu dezaket?
Hautesleek pertsonalki bozkatu ahal izango dute hauteskunde-erroldaren arabera dagokion hauteskunde-mahaian edo posta bidez bozkatu dezakete Espainian nahiz atzerrian bizi izan.

Nora joan behar dut botoa ematera eta zein ordutan?
Hauteskunde Errolda Bulegoak Espainian bizi diren hautesle guztiei errolda-txartel bat bidaltzen die errolda-datuekin, non bozkatu behar duten hauteslekuaren berri ematen duena. Datu horiek Estatistika Institutu Nazionalaren webgunean ere kontsulta daitezke.
Goizeko 9etan hasiko da bozketa eta gaueko 8etan amaituko da. Hauteskunde-mahaiko ilaran ordu horretan botorik eman ez duten pertsonak geratzen badira, horretarako aukera izango dute. Ondoren, hauteskunde-mahaiko kideek eta kontu-hartzaileek botoa emango dute.

Eskolan jatorrizko dokumentu batekin identifikatu beharko dute: NAN, pasaportea edo gidabaimena. Dokumentuen fotokopiek ez dute balio.
MiDGT aplikazioa eta bizileku txartela aurkezteak ere balio du.

Igande horretan lan egiten duten pertsonak botoa emateko kanpora daitezke?
Bai Langileen Estatutuak lanetik kanpo egoteko eskubidea aitortzen du, ordainsari-eskubidearekin, botoa emateko eskubidea.
Estatuko Administrazio Orokorrak edo autonomia-erkidegoek berariazko neurriak hartu ahal izango dituzte, hauteskunde egunean beren zerbitzuak ematen dituzten langile eta funtzionarioek beren lan-orduetan gehienez 4 ordu libre izan ditzaten botoa ematera joateko lanaldia hauteslekuetako orduekin bat egiten du.

Noiz jakingo dira hauteskundeen emaitzak?
Europako herrialde batzuk ostegunean, ekainaren 6an, hasiko dira bozkatzen, baina emaitzak igandera arte, ekainaren 9ra arte, ez dira jakiten, herrialde guztietako hautesleku guztiek ateak itxi dituztenean.
Herritarrek hauteskunde egunaren garapena jarraitu ahal izango dute hauteskundeen emaitzen web orri baten bidez.

Nola gauzatzen dira hauteskundeen emaitzak?
Eurodiputatu berriek talde politiko transnazionalak osatuko dituzte, europar familia politikoaren arabera. Lehen osoko bilkuran, Parlamentu berriko eurodiputatu guztiek erakundeko presidente berria aukeratuko dute, ganberako organoetako beste karguez gain. Ondorengo bilkura batean, Parlamentuak bozketara eramango du Europako Batzordearen presidentetzarako Europako Kontseiluak eginiko proposamena, zeinaren onarpenean gehiengo osoa behar baita. Gero Komisarioen Elkargo osoa aztertu eta onartuko du.