Unieskubideak

Palestinar eta israeldar gatazka ulertzeko gakoak (II)

Ekialdeko Jerusalem
Gatazka honetako polemika handietako bat Jerusalem ekialdekoa da. Bere garrantzia Hiri Zaharrean dago, hiru erlijiorentzat garrantzi handiko ermitak biltzen dituena: islama, judaismoa eta kristautasuna. Horrez gain, 2021eko maiatzean gatazkaren areagotzearen epizentroetako bat izan zen.

Osloko eta Camp Davideko akordioak
1993an sinatutako Osloko Akordioak 1991n Madrilen hasitako bake prozesu baten parte dira. Une honetan, NBEk Palestinako Estatuaren aitortza eta okupazioaren aurkako lehen intifada palestinarra gertatu zen. Akordioek bost urte aurreikusten zituzten bake akordio iraunkor bat lortzeko, baina ez zen lortu. 2000. urtean berriro saiatu zen Camp Davideko Akordioekin. Baina ez zen lortu ere. Ez zegoen adostasunik errefuxiatuen itzuleran, Jerusalemen egoerari buruz, lurralde egokitzeei buruz edo Israelgo segurtasun gaiei buruz.

Gaza, munduko kartzelarik handiena
Gaza munduko kartzelarik handiena da. Antonio Guterres Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusiaren arabera, "lurrean infernua" da. Egoera humanitarioa oso kezkagarria den eta 2 milioi pertsona inguru bizi diren eskualdeetako bat, horietatik erdia baino gehiago adingabeak. Gaza munduko populazio trinkoenetako bat da.

Biztanleriaren % 58,4 pobrezian bizi da. Biztanleen % 54 elikadura-segurtasun gabezia du eta % 75 baino gehiago laguntzen onuradunak dira. Bere nekazaritza-lurren % 35 eta arrantza-uren % 85 guztiz edo partzialki eskuraezinak dira Israelgo neurri militarrak direla eta. Egunero partzialki tratatutako 50 eta 80 milioi litro ur zikin isurtzen dira itsasora. Gazako akuiferoko uraren % 90 baino gehiago ez da edangarria. Ezinbesteko sendagaien zerrendako elementuen heren bat agortuta dago.

Gazaren inbasioa
2023ko urriaren 7an, Hamasek eta Palestinako beste talde armatu batzuek Gaza Zerrenda okupatuan erasotu ezusteko bat egin zuten Israelen aurka. Milaka kohete jaurti zituzten herrialdearen hegoalderantz eta muga gurutzatu zuten, hainbat herri erasotuz, exekuzio sumarioak egin zituzten eta 200 pertsona baino gehiago bahitu zituzten, gehienak zibilak. Israelgo Osasun Ministerioaren arabera, gutxienez 1.200 lagunek galdu zuten bizia eta ia 3.500 zauritu ziren.

Israelgo agintarien erantzuna berehalakoa izan zen krimen latz hauen aurrean. Milaka bonba jausten hasi ziren Zerrendara eta Israelgo armadak setio osoa ezarri zuen, Zerrenda ebakuatzeko aginduz edo erregaia, janaria eta ezinbesteko beste baliabide batzuk hornitzea eragotziz, hala nola sendagaiak edo ekipamendu medikoak. Aldi berean, Benjamin Netanyahu lehen ministroak ofizialki deklaratu zuen Israel gerran zegoela eta Nissim Vaturi Parlamentuko diputatu eta presidenteordea bezalako agintariek "Gaza lur azaletik ezabatzeko" eta "Gaza erretzeko" deia egin zuten elementu genozidioak izan ditzakeena, Hegoafrikak Nazioarteko Justizia Auzitegian Israelen aurka jarritako auzian adierazi bezala, Genozidio Krimena Prebenitzeko eta Zigortzeko Hitzarmenaren sinatzaile gisa dituen betebeharrak ez betetzeagatik.

Zazpi hilabete geroago, 2024ko maiatzean, Gazako hondamendi humanitarioak ez du aurrekaririk: hildako kopurua 34.000tik gorakoa da gaur egun, gutxienez 13.000 neska-mutiko barne, eta gutxienez 10.000 pertsona desagertuta daude. Gazako populazio zibil palestinarra krisi humanitario probokatu baten erdian dago, non biztanleriaren % 100ak elikadura-segurtasun eza jasaten duen eta gosetea errealitatea da dagoeneko, Nazioarteko Justizia Auzitegiak 2024ko martxoaren 28an ondorioztatu zuenez.