Unieskubideak

Palestinar eta israeldar gatazka ulertzeko gakoak (I)

Gatazka honen sustraiak ulertzeko, 1947ra jo behar da, are gehiago. Israelgo kasuak paradoxa triste bat dauka. Alde batetik, Israelgo Estatua existitzen da Nazio Batuen ebazpen batek existitzeko eskubidea ematen diolako. Horrela sortutako lehen Estatu modernoa da. Bestalde, Israelgo Estatuak ez dio uzten bizia eman eta bere existentziaren zilegitasuna aitortzen zion erakunde beraren ebazpen guztiak sistematikoki urratzeari.

Israelek bere haragian krimen izugarriak jasan zituen herria bat ordezkatzen du. Urte batzuk geroago, nazioarteko zuzenbidearen etengabeko urraketen erantzule da, eta beste herri baztertu eta arbuiatu baten (hots, palestinarren) aurkako gerra-krimenen, errepresioaren eta zapalkuntzaren erantzule da.

Israelgo Estatuaren sorrera eta arazo demografikoa
Sionismoa Palestina historikoan kokatuta dagoen Judaismoaren Lur Prometituan Estatu judu eta demokratiko baten sorrera bilatzen duen mugimendu nazionalista da. Arrazoi ekonomiko, nazional-erlijioso eta humanitarioek bultzatuta, juduak 1881ean hasi ziren Promesatutako Lurralde honetara emigratzen. 1930eko hamarkadan gertatu zen lehen olatu judu handia, Britainia Handiko Mandatuaren erdian, nazien jazarpenaren ondorioz.

Urteak aurrera joan ahala, Palestina historikoan finkatu ziren judu komunitateak hazi egin ziren eta, horrekin batera, liskarrak areagotu ziren independentzia eskatzen zuten palestinarren eta lurralde hura beretzat hartzen zuten juduen artean. Eszenatoki horren aurrean, Erresuma Batua Nazio Batuen Erakundera joan zen 1947an, eta 181 (II) Ebazpena eman zuen. Ebazpen honek bi estatutan banatu zuen eskualdea: bata arabiarra eta bestea judua. Azken horri lurraldearen    % 54 esleitu zitzaion. 

1948 eta 1967ko gerrak
1948an, Israelek Independentzia Gerra irabazi zuen eta lurraldearen % 77 okupatu zuen, Jerusalem mendebaldea barne. Gaza Zerrenda Egiptoko agintepean zegoen eta Zisjordaniakoa (Ekialdeko Jerusalem barne) Jordaniarren menpe zegoen.

Palestinarrentzat gerra hau "Nakba" (hondamendia) izan zen. Arabiar biztanleriaren erdia baino gehiago kanporatu edo lurraldetik ihes egin zuten. Nazio Batuen Erakundeko beste iturri batzuek % 85az ere hitz egiten dute. 700.000 eta 750.000 palestinar artean euren etxeetatik kanporatu zituzten, lurrak galdu eta inguruko herrialde arabiarretan errefuxiatu egin ziren, edo Gazan eta Zisjordanian lekualdatu zituzten.